Laat ze dan cake eten!

Bovenstaande uitspraak werd lang toegeschreven aan de Franse koningin Marie Antoinette. Ze zou deze – nogal onnozele – woorden hebben gesproken toen ze te horen kreeg dat het Franse volk geen brood had om te eten. Uit onderzoek is gebleken dat ze de woorden niet gesproken kan hebben, maar ze zijn evengoed typerend voor wie zij als koningin was. Een van nature lieve, muzikale, maar ietwat ongeïnteresseerde vrouw, die als vijftienjarige werd uitgehuwelijkt aan de Franse koning ‘to be’. Ze belandde in Versailles in een sprookjeswereld, waarbij de koning kosten nog moeite spaarde om in haar behoeften te voorzien. Ze grossierde in juwelen, had een eigen theater en zelfs een boerendorpje op het landgoed. Haar vermeende leeghoofdigheid en spilzucht leverden haar de bijnaam ‘Madame Staatsschuld’ op, in een tijd dat Frankrijk op het randje van bankroet balanceerde. Niet handig als de guillotine nog in de top tien van volksvermaak staat.

Een man die de opdracht had gekregen om hervormingen door te voeren om de financiën weer op orde te krijgen, was staatsman Charles Alexandre de Calonne. Wie mij een beetje kent weet ik dat ik niet per se heel veel interesse in geschiedenisfeiten heb, net zo min als dat ik op wat voor manier dan ook financieel onderlegd ben. Toch ben ik in het verleden van deze man gedoken doordat een van mijn favoriete quotes hem toegeschreven wordt:

The difficult is what takes time, the impossible is what takes a little longer.

Net als dat Hamlets ‘to be or not to be’ voor mij een andere betekenis heeft dan de oorspronkelijke, geldt dat hier ook. De Calonne zou deze uitspraak gebezigd hebben tegen de lieftallige Marie Antoinette, elke keer dat zij hem weer om geld vroeg om jurken, juwelen, schoenen, feesten of copieuze feestmalen te financieren. Goochelen met geld dus; niet dat van de koninklijke familie, maar van de Franse staat. Schijnbaar voert het Amerikaanse leger inmiddels deze gevleugelde uitspraak als slogan, wat mijn enthousiasme wel een kleine deuk toebracht.

Toch prijkt de tekst op de muur van mijn werkkamer. Ik wil namelijk ook hervormen en dat is geen sinecure. Ik zal niet direct zo hoog inzetten als op het saneren van het financiële bestel van een hele staat. Alhoewel, ik zou maar wat graag een dagje de baas zijn daar in Den Haag. Ik zou wel weten waar het geld vanaf dat moment heen zou gaan, welke zinnige afspraken er gemaakt zouden worden. Met het vetorecht dat ik mezelf dan toebedeel zal het er in Nederland toch aardig anders uit komen te zien. Met de nadruk op aardig.

Ik begin wat kleiner en dicht bij mezelf. Ik start bij het hervormen van mijn overtuigingen; die zijn toe aan een grondige update. Een voor een kijk ik ze aan en waar nodig geef ik ze een zetje. De één laat zich moeizaam in beweging zetten, de ander is zo om. Zo vergaat het mijn overtuiging dat ik ‘niks’ met geschiedenis heb. Die blijkt ook te dateren uit mijn middelbare schooltijd. Feiten stampen, samenhang missen, geen link zien naar het hier en nu maakten dat de magie van onze geschiedenis aan me voorbij ging. Geef me echter een goede historische roman (en ja, ook literatuurwetenschappers kunnen Lucinda Riley waarderen), prikkel me met een catchy quote of zet me een wervelende film voor en ik ben om! Op naar de volgende uitdaging: ‘Add to the pile’. To be continued…